

Nước ngọt là đồ uống được nhiều người yêu thích sử dụng đặc biệt là trẻ em. Tuy nhiên, uống nước ngọt có ga không mang lại giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe mà ngược lại, chúng còn gây nhiều tác hại đối với cơ thể.
Nước ngọt có ga hay nước giải khát có ga là loại đồ uống có chứa nước bão hòa khí CO₂, tạo ra các bọt khí và cảm giác sủi bọt khi uống. Loại nước này thường có thêm đường, chất tạo ngọt nhân tạo, hương liệu và chất bảo quản.
Ngoài nước, thành phần chính của nước ngọt có ga thường bao gồm:
- Carbon dioxide (CO₂), tạo ra bọt khí và cảm giác sủi bọt khi uống.
- Đường hoặc chất tạo ngọt như đường mía, sirô ngô cao fructose hoặc chất tạo ngọt nhân tạo như aspartame, saccharin.
- Axit thực phẩm, thường là axit photphoric hoặc axit citric, giúp tạo vị chua và bảo quản sản phẩm.
- Chất tạo hương: hương liệu tự nhiên hoặc nhân tạo để tạo vị đặc trưng.
- Chất bảo quản như natri benzoat giúp kéo dài thời gian sử dụng.
- Chất tạo màu: caramel trong cola hoặc màu tổng hợp như sunset yellow trong nước cam.
- Caffeine: giúp tạo cảm giác tỉnh táo.
Sự hấp dẫn của nước ngọt đến từ hàm lượng đường cao, chất này kích thích não bộ giải phóng dopamine, tạo cảm giác dễ chịu. Tuy nhiên, uống nước ngọt có ga mỗi ngày có thể gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe như:
Nghiên cứu cho thấy uống nước ngọt hàng ngày có thể dẫn đến tăng cân và gia tăng các loại chất béo trong cơ thể. Mỗi lon nước ngọt chứa tới 140-200 calo, chủ yếu từ đường bổ sung. Điều này có thể dẫn đến dư thừa calo nếu không được bù đắp bằng hoạt động thể chất, dẫn đến tăng cân. Bên cạnh đó, chất tạo vị ngọt trong nước ngọt có thể làm tăng nồng độ đường trong máu, góp phần vào tình trạng tăng cân gây béo phì.
Axit photphoric và axit citric có trong nước ngọt có ga có thể làm xói mòn men răng, khiến răng trở nên nhạy cảm và dễ bị sâu hơn. Ngoài ra, lượng đường cao trong nước ngọt cũng tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây sâu răng và các bệnh lý nha khoa khác. Trẻ em và thanh thiếu niên là nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất vì men răng của họ chưa phát triển đầy đủ.
Lượng đường cao trong nước ngọt có ga làm tăng đột ngột lượng đường trong máu, buộc cơ thể phải tiết insulin để xử lý. Việc này diễn ra thường xuyên có thể dẫn đến kháng insulin – nguyên nhân chính gây bệnh tiểu đường loại 2. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người uống một hoặc nhiều lon nước ngọt mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn 26% so với những người không uống.
Nước ngọt có ga chứa axit phosphoric, chất có thể cản trở quá trình hấp thụ canxi của cơ thể, dẫn đến loãng xương và làm xương yếu hơn. Đặc biệt, việc tiêu thụ nước ngọt có ga thay vì sữa hoặc các loại nước giàu canxi khác có thể làm tăng nguy cơ gãy xương, đặc biệt ở phụ nữ và người lớn tuổi.
Hấp thụ quá nhiều đường có thể ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh và sản xuất BDNF (hóa chất nuôi dưỡng thần kinh). Việc thiếu BDNF có thể làm giảm trí nhớ và khả năng học tập.
Nước ngọt thường chứa các chất phụ gia và hóa chất có thể gây tổn thương niêm mạc ruột và dạ dày. Việc sử dụng thường xuyên có thể dẫn đến các vấn đề về hệ tiêu hóa như viêm dạ dày và làm hỏng niêm mạc ruột.
Nước ngọt có ga có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch bằng cách làm tăng huyết áp, gây viêm nhiễm và làm tăng mức cholesterol xấu (LDL). Một nghiên cứu chỉ ra rằng những người uống hơn một lon nước ngọt mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn đến 20% so với những người ít hoặc không uống.
Việc tiêu thụ quá nhiều fructose – một loại đường có trong nước ngọt – có thể gây hại cho gan. Gan chuyển hóa fructose thành chất béo, và nếu lượng chất béo này tích tụ quá mức, nó có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh gan nghiêm trọng khác như viêm gan và xơ gan.
Uống nước ngọt có hàm lượng đường cao dễ làm tăng nồng độ acid uric trong cơ thể. Điều này có thể khiến các tinh thể hình thành trong thận, dẫn đến sỏi thận. Nguyên nhân là do nước ngọt thường được sản xuất chứa một lượng đường fructose, khi lượng đường này đi vào cơ thể gây cản trở nghiêm trọng ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và phân hủy purin. Đây là nguyên nhân khiến lượng acid uric trong cơ thể tích tụ nhiều hơn.
Ngoài ra, việc tiêu thụ nước ngọt liên tục cũng làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh thận mạn tính. Vì vậy, nên cắt giảm lượng nước ngọt để bảo vệ thận và các bộ phận khác của cơ thể.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ nước ngọt có ga thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Chất tạo màu nhân tạo như caramel nhuộm màu có thể chứa 4-methylimidazole (4-MEI), một hợp chất có thể gây ung thư. Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều đường cũng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tế bào ung thư.
Nước ngọt có ga tuy hấp dẫn và dễ uống, nhưng việc tiêu thụ quá mức có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe. Để bảo vệ bản thân, bạn nên hạn chế uống nước ngọt có ga và thay thế bằng nước lọc, nước ép trái cây tự nhiên hoặc các loại đồ uống lành mạnh khác. Một chế độ ăn uống cân bằng kết hợp với lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe lâu dài và tránh xa những nguy cơ từ loại đồ uống không lành mạnh này.